Türkiye’de güvenlik hizmetlerinin etkin şekilde yürütülmesi, sadece genel kolluk kuvvetlerine değil, aynı zamanda özel güvenlik görevlilerine de bağlıdır. Bu iki yapı arasında güçlü bir koordinasyon sağlanması, kamu düzeninin korunması açısından büyük önem taşır. Peki, özel güvenlik ve genel kolluk arasındaki ilişki nasıl düzenlenmiştir? Görev dağılımı ve iş birliği nasıl işler?
Özel güvenlik, belirli bir alanın güvenliğini sağlamak amacıyla özel şirketler veya kurumlar tarafından görevlendirilen, devletin yetkilendirdiği personeldir. Bu görevliler, yalnızca görevli oldukları alanda yetkilidir ve faaliyetlerini 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun çerçevesinde yürütür.
Genel kolluk kuvvetleri, ülke genelinde kamu düzenini korumak, suçları önlemek ve adli süreçleri yürütmekle görevli olan polis, jandarma ve sahil güvenlikten oluşur. Genel kolluk, anayasal dayanağa sahip olup her alanda geniş yetkilere sahiptir.
Yetki ve Sorumlulukların Karşılaştırılması
Kriter | Özel Güvenlik | Genel Kolluk |
---|---|---|
Yetki Alanı | Görevli olduğu alan | Ülke geneli |
Gözaltı Yetkisi | Yok | Var |
Silah Kullanımı | Sınırlı (eğitimli ve görevliyse) | Yetkili |
Yasal Dayanak | 5188 sayılı Kanun |
Anayasa, Polis/Jandarma Kanunu |
Özel güvenlik görevlileri, görev yaptıkları alanlarda genel kolluğun destek unsuru olarak çalışır. 5188 sayılı Kanun’un 7. maddesinde açıkça belirtildiği gibi:
"Özel güvenlik görevlileri, görev alanlarında genel kolluğun yardımcısıdır."
Bu kapsamda:
Şüpheli bir durum tespit edildiğinde, özel güvenlik görevlisi durumu en yakın kolluk birimine bildirir.
Suçüstü yakalanan kişiler, derhal genel kolluğa teslim edilir.
Toplu etkinliklerde özel güvenlik ve polis koordineli şekilde görev alır.
Görev ve yetki karmaşası
Eğitim seviyelerinde farklılıklar
Kamuoyunun özel güvenlik algısının zayıf olması
Özel güvenlik görevlilerine yönelik düzenli hizmet içi eğitim sağlanmalı
Ortak tatbikat ve seminerler ile koordinasyon artırılmalı
Toplumun bilinçlendirilmesine yönelik bilgilendirme kampanyaları düzenlenmeli
Özel güvenlik ile genel kolluk kuvvetleri arasındaki iş birliği, Türkiye’de güvenlik hizmetlerinin tamamlayıcı iki unsurudur. Yetki alanlarının doğru anlaşılması, yasal çerçeveye uygun hareket edilmesi ve etkin iletişim ile kamu güvenliği çok daha etkili şekilde sağlanabilir.
T.C. Resmî Gazete (2004). 5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun.
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5188.pdf
Emniyet Genel Müdürlüğü. Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu.
https://www.egm.gov.tr
Öztürk, B. (2021). "Özel Güvenlik ve Kamu Kolluk Kuvvetleri Arasındaki İş Birliği." Güvenlik Bilimleri Dergisi.